منطقه گرایی حاشیه ای؛ چارچوب نظری نوین در تحلیل اهمیت منطقه آزاد ارس
کد مقاله : 1078-AFTZCONF
نویسندگان
داود کریمی پور *
دانشکده امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی
چکیده مقاله
منطقه گرایی حاشیه ای رهیافتی انتقادی به نظریه منطقه گرایی معاصر است که تمرکز خود را بر اهمیت مناطق مرزی و حاشیه ای در منطقه سازی قرار داده است. در این چارچوب نظری، مناطق مرزی به عنوان کانون اصلی منطقه سازی تلقی می شوند. از این حیث دولت ها تنها کنشگر منطقه گرایی نیستند و بازیگران غیردولتی و بین مرزی نقش چشمگیری در پیشبرد منطقه گرایی ایفا می کنند. هدف اصلی مقال حاضر، ارایه چارچوب نظری جدید در تحلیل ظرفیت های منطقه سازی ارس است. از این حیث، سوال اصلی مقاله پیش رو آن است که از منظر منطقه گرایی حاشیه ای، ارس چه ظرفیت هایی برای منطقه سازی و همگرایی منطقه ای دارد؟ این مقاله با کمک روش مطالعه موردی ابزاری، تلاش می کند تا به تبیین این ظرفیت ها بپردازد. یافته ها نشان می دهد، منطقه آزاد ارس می تواند با تسریع و تسهیل مبادلات تجاری میان کنشگران غیردولتی و همچنین بهبود همکاری میان گروه های مردمی در دو سوی مرزها، ضمن اینکه به کاهش بی ثباتی امنیتی کمک می کند، همگرایی منطقه ای در قفقاز را کلید بزند. در حال حاضر بیشتر نگاه دولتی به روابط بین کشورهای این منطقه سبب شده تا به دلیل تعارضات سیاسی و امنیتی، اهمیت این منطقه راهبردی، کمتر مورد توجه قرار بگیرد. در حالی که به نظر می رسد قفقاز بیش از همگرایی مرسوم به همگرایی حاشیه ای نیاز دارد. به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران می تواند فرایند منطقه گرایی را با استفاده از این چارچوب نظری با حاشیه کمتر و سهولت بیشتری توسعه دهد.
کلیدواژه ها
ارس، قفقاز، ایران، منطقه گرایی حاشیه ای، منطقه سازی، همگرایی
وضعیت: چکیده برای ارائه شفاهی پذیرفته شده است