روندهای جدید امنیتی در قفقازجنوبی و الزامات راهبردی ایران
کد مقاله : 1070-AFTZCONF
نویسندگان
عفیفه عابدی1، جهانگیر کرمی *2
1پژوهشگر در گروه سیاسی، دفاعی و امنیتی مجمع تشخیص مصلحت نظام
2دانشیار رشته مطالعات روسیه
چکیده مقاله
پس از جنگ دوم قره باغ سپتامبر تا نوامبر 2020 که منجر به تصرف قره باغ از سوی جمهوری آذربایجان شد و این تحول با شناسایی دوفاکتو کشورهای منطقه، حتی ارمنستان و همسایگان قفقازجنوبی همراه شد، در نظم منطقه‌ای قفقازجنوبی ابهاماتی ایجاد شد که همچنان منشا نوعی آنارشی در منطقه محسوب می شود. این آنارشی نه تنها در روندهای امنیتی و اقتصادی جدید منطقه بسیار مشهود است، بلکه در روابط ایران با سه کشور منطقه ای جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان و بازیگران فرامنطقه ای همسایه قفقازجنوبی، روسیه و ترکیه نیز قابل مشاهده است. این تغییر و تحول منجر به ادارک تهدید ایران نسبت به اهداف ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای شده است. جمهوری اسلامی ایران نظم امنیتی در حال تکوین در قفقاز جنوبی را بر علیه منافع ژئوپلتیک خود و حتی موجد خطرات امنیتی و راهبردی حیاتی محسوب می کند. بر این اساس، تغییر در الگوی رفتاری ایران با الزامات راهبردی بلندمدت به یکی از مباحث مهم در محافل تحلیلی ایرانی تبدیل شده است. مختصات روندهای احتمالی در منطقه، تهدیدات ناشی از آن و الزامات راهبردی ایران برای تهدیدها به فرصت‌ها، موضوع نوشتار حاضر است. در این راستا، در پژوهش حاضر؛ ضمن تبیین دوباره منافع و اهداف استراتژیک ایران در قفقازجنوبی و عناصر اصلی نظم منطقه‌ای مطلوب ایران، تلاش می‌شود بر اساس روندهای جدید منطقه ای و بین المللی، الگوی راهبردی متناسب برای تامین اهداف استراتژیک ایران در منطقه و به تبع آن الگوی راهبردی در رابطه با بازیگران منطقه ای و بازیگران فرامنطقه ای که در قفقازجنوبی ایفای نقش می کنند، تبیین شود.
کلیدواژه ها
ایران، قفقازجنوبی، نظم منطقه‌ای، الزامات راهبردی، مطلوب
وضعیت: چکیده برای ارائه شفاهی پذیرفته شده است