بررسی موانع همگرایی اقتصادی در منطقه قفقاز جنوبی
کد مقاله : 1007-AFTZCONF
نویسندگان
پریسا صبری *1، ابراهیم رضایی راد2
1دانشجوی دکتری مطالعات روسیه، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران
2دانشجوی دکتری روابط بین الملل، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه علوم و تحقیقات ،تهران، ایران
چکیده مقاله
منطقه قفقاز جنوبی به دلیل موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی خود از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است. پس از فروپاشی شوروی و استقلال کشورهای گرجستان، آذربایجان و ارمنستان، با وجود پیوندهای پیچیده تاریخی، فرهنگی و سیاسی میان این سه کشور، همکاری آن‌ها در زمینه‌های گوناگونی از جمله روابط اقتصادی تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گرفته است و گسترش همکاری‌های همه جانبه بخصوص همگرایی اقتصادی در این منطقه با چالش‌های جدی مواجه شده است. از همین جهت در این مقاله سعی شده است تا با بهره‌گیری از چارچوب نظری منطقه‌گرایی و سیاست همسایگی و همچنین روش پژوهش ترکیبی (کمی – کیفی) به این سوال پاسخ داده شود که چه عواملی سبب جلوگیری از همگرایی اقتصادی در منطقه قفقاز جنوبی شده است؟ فرضیه اصلی این پژوهش بر این نکته اشاره دارد که تنش‌های سیاسی و اختلافات نظامی این سه کشور، نقش مهمی به عنوان مانع اصلی همگرایی اقتصادی در منطقه قفقاز جنوبی ایفا می‌کند. بر اساس یافته‌های پژوهش، موانع ایجاد همگرایی اقتصادی میان کشورهای قفقاز جنوبی را می‌توان در سه دسته سیاسی، اقتصادی و زیرساختی در نظر گرفت. وجود مناقشات مرزی، مانند مناقشه ناگورنو-قره‌باغ میان ارمنستان و آذربایجان، به عنوان عاملی بازدارنده در توسعه همکاری‌های اقتصادی، منابع اقتصادی این کشورها را نیز به سمت هزینه‌های نظامی منحرف ساخته است. علاوه بر این، وابستگی اقتصادی کشورهای قفقاز جنوبی به بازیگران خارجی و عدم وجود توافقنامه‌های اقتصادی مانند قراردادهای تجاری گمرکی مناسب در سایه اختلافات سیاسی مانع دیگری برای همگرایی اقتصادی محسوب می‌شود. عدم توسعه زیرساخت‌های مناسب مانند ضعف در شبکه‌های حمل و نقل و انرژی، به عنوان یکی دیگر از موانع، تبادل کالاها و خدمات را مختل کرده و هزینه‌های تجاری را افزایش می‌دهد. در نهایت، فقدان نهادهای مشترک و سیاست‌های هماهنگ‌کننده اقتصادی میان کشورهای قفقاز جنوبی، مانع دیگری برای همگرایی اقتصادی میان این سه کشور در نظر گرفته می‌شود.
کلیدواژه ها
منطقه گرایی، همگرایی اقتصادی، سیاست همسایگی، قفقاز جنوبی
وضعیت: چکیده برای ارائه شفاهی پذیرفته شده است